M. Klarenbach (2025), Between the Future and Present: How Activists in the Youth Climate Strike Experience Everyday Life, Youth in Central and Eastern Europe, 12(19)
O czym jest artykuł?
W obliczu narastającego kryzysu klimatycznego coraz ważniejsze staje się zrozumienie nie tylko strategii działania młodych aktywistek i aktywistów, lecz także ich wyobrażonych przyszłości – wizji, które nadają sens codziennym wyborom i formom zaangażowania. Publikacja analizuje, w jaki sposób członkowie ruchu Młodzieżowy Strajk Klimatyczny (MSK) w Polsce postrzegają swoją przyszłość, jak te wyobrażenia kształtują ich emocje, decyzje i poczucie sprawczości oraz jak wpływają na ich codzienne życie w epoce globalnych niepewności.
Wyobrażone przyszłości – emocjonalne i polityczne drogowskazy
Autorka opiera się na koncepcji imagined futures (Cuzzocrea & Mandich, 2015), zgodnie z którą ludzie tworzą wizje przyszłości, by poradzić sobie z niepewnością i nadać sens teraźniejszości. W kontekście aktywizmu klimatycznego te wizje pełnią funkcję zarówno kompasu moralnego, jak i mechanizmu przetrwania.
Dla młodych ludzi związanych z MSK przyszłość nie jest abstrakcyjną ideą – to żywa kategoria, przeżywana poprzez nadzieję, lęk, zmęczenie i troskę. Ich wyobrażenia o przyszłości stają się emocjonalnym i politycznym narzędziem, które pozwala utrzymać zaangażowanie mimo narastającego zmęczenia i niepewności.
Dwa główne wzorce doświadczeń
Na podstawie badań jakościowych wyłaniają się dwa dominujące sposoby myślenia o przyszłości wśród młodych aktywistów:
- Nadzieja na transformację systemową
Dla części badanych nadzieja na zmianę przekłada się na konkretne działania:- wybory edukacyjne i zawodowe związane z ekologią,
- udział w inicjatywach oddolnych,
- postawy antykonsumpcyjne,
- edukację klimatyczną prowadzoną wśród rówieśników.
Te praktyki są formą troski – zarówno o planetę, jak i o wspólnotę emocjonalną, w której młodzi szukają wsparcia i poczucia sensu.
- Paraliżujący brak wyobrażeń
Inni zmagają się z brakiem wizji przyszłości, który prowadzi do egzystencjalnego zastoju, wypalenia i trudności w planowaniu życia. Dystopijne obrazy świata, utrata wiary w instytucje i systemowe zmiany przekładają się na emocjonalne obciążenie i poczucie bezradności.
Jak przebiegało badanie?
Badanie miało charakter jakościowy i obejmowało:
- 46 uczestników w badaniu ankietowym online (CAWI),
- 20 pogłębionych wywiadów (IDI) z członkami MSK w wieku 16–25 lat, reprezentującymi różne regiony i poziomy zaangażowania.
Analiza oparta została na metodzie kodu indukcyjnego i klasteryzacji tematycznej (Mayring, 2014), co pozwoliło uchwycić powtarzające się metafory i sposoby narracyjnego konstruowania przyszłości. Autorka zwraca również uwagę na własną pozycję badawczą – wcześniejsze relacje z ruchem pozwoliły jej lepiej zrozumieć dynamikę emocjonalną badanych.
Kluczowe wnioski
- Wyobrażone przyszłości to nie tylko spekulacje o tym, co nadejdzie, ale praktyki teraźniejszości.
Służą jako narzędzie krytyki społecznej i emocjonalnej samoorganizacji młodych ludzi. - Utopijne myślenie ma funkcję oporu – ujawnia sprzeczności systemu i wskazuje na możliwości transformacji (Levitas, 2013).
- Emocje i polityka są nierozerwalne – młodzieżowy aktywizm klimatyczny łączy w sobie nadzieję, lęk i troskę o wspólnotę.
- Różnice klasowe, płciowe i lokalizacyjne wpływają na to, jak młodzi konstruują swoje wyobrażenia przyszłości oraz jak radzą sobie z kryzysem klimatycznym.
Podziękowania
Autorka dziękuje wszystkim osobom z Młodzieżowego Strajku Klimatycznego za udział w badaniu, zespołowi Youth in Central and Eastern Europe, recenzentom i recenzentkom, a także Ewie Krzaklewskiej za wsparcie merytoryczne i inspirację.
👉 Przeczytaj całość: Between the Future and Present: How Activists in the Youth Climate Strike Experience Everyday Life